بررسي واكنش ها ي افراد در طرحواره درماني

طرحواره دیگری که در کتب تخصصی وکتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید توضیح داده شده است، طرحواره نقص شرم است. بنابر نظر دکتر جفری یانگ مراجعینی که طرحواره نقص شرم دارند، معتقدند که ناقص، حقیر، بی ارزش یا دوست نداشتنی هستند. بنابراین در وجودشان احساس شرم و خجالت دارند. آنها اعتماد بنفس و عزت نفس خود را پایین ارزیابی می‌کنند. در صحبت‌هایی که طی طرحواره درمانی انجام می دهم آنها معمولا خود را عصبانی، نیازمند، تنبل، کسل‌کننده، اهمالکار، عجیب و غریب، چاق، ضعیف، لاغر، کوتاه یا دراز خطاب می کنند. ویژگی هایی که حقیقتاً وجود ندارند و یا اگر وجود دارند به این شدت دیده نمی شوند. نسبت به کارهایی که انتظار انجام آن را دارند، ولی انجام نمی‌دهند، سخت احساس بی کفایتی می‌کنند. به دلیل اینکه می ترسند مبادا نقص هایشان برملا شود، از برقراری رابطه با دیگران اجتناب می‌کنند. اعتقاد دارند هنگام برقراری رابطه با دیگران ممکن است هر لحظه مردم نقص های آن را ببینند و این حادثه منجر به شرمندگی آنان شود. نه در همه مواقع، اما در اکثر موقعیت ها خودشان را دست کم می گیرند و به دیگران اجازه می‌دهند که با آنها بدرفتاری کنند. به دلیل اینکه در دوران کودکی مورد تحقیر، توهین، تمسخر و سرزنش قرار گرفته اند، حساسیت زیادی به انتقاد یا طرد نشان می دهند. غمگینی عصبانیت و اضطراب آنها بستگی به نوع مقابله‌ای دارد که هر یک از افراد دچار این طرح واره برای خود انتخاب می کنند . آنها احساس می کنند به دلیل نقصی که دارند، مستحق سرزنش و تحقیر هستند. مقایسه خود با دیگران جزء لاینفک زندگی آنان است. احساساتی همچون غبطه، خشم، شرم و حسادت از هیجاناتی است که عموماً همراه آنان است.

اگر تحت طرحواره درمانی قرار نگیرند معمولاً همسرانی را انتخاب می کنند که طرد کننده، سرزنشگر و انتقادگر هستند. احتمالاً آنها افرادی را که واقعا دوستشان دارند را طرد می کنند و یا تحویل نمی گیرند.  طرحواره نقص شرم معمولاً با طرحواره استحقاق خود بزرگ بینی و طرحواره معیارهای سختگیرانه گره می خورد. در چنین شرایطی است که این افراد می‌خواهند به صورت افراطی و ناکارآمد احساس زیربنایی خود که همان نقص است را بپوشانند.

به نظر می‌رسد اختلال شخصیت اجتنابی، نمود طرحواره نقص شرم باشد. از بیماری های رایجی که با این طرحواره شروع و تقویت می شود می توان از چاقی و اختلالات خوردن، اعتیاد، وسواس موکنی و پوست کنی و سوء مصرف مواد را نام برد.

هدف اصلی طرحواره درمانی در طرحواره نقص شرم افزایش احساس ارزشمندی فرد است. انتظار می رود مراجعین در پایان دوره چند مرحله ای طرحواره درمانی جفری یانگ مراجعین ارزش دریافت عشق و احترام را در وجود خود حس کنند. آنان در پایان متوجه خواهند شد که چنین طرحواره ای اغراق آمیز جلوه داده شده است. آنها به این باور می‌رسند که حتی اگر نقصی وجود دارد باید به جای کمک به کاهش عزت نفس و اعتماد بنفس خود در جهت حل آن اقدام کرده و کمک حرفه ای بگیرند.

آنها باید به این بینش برسند که به جای نگاه قضاوتی می‌توانند نگاه پذیرشی داشته باشند. آنها تعریف های دیگران را می پذیرند و توهین، تمسخر سرزنش و تهدید آنها را دفع کرده و اجازه بدرفتاری را نمی دهند.

طرحواره دیگری که در کتب تخصصی وکتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید توضیح داده شده است، طرحواره نقص شرم است. بنابر نظر دکتر جفری یانگ مراجعینی که طرحواره نقص شرم دارند، معتقدند که ناقص، حقیر، بی ارزش یا دوست نداشتنی هستند. بنابراین در وجودشان احساس شرم و خجالت دارند. آنها اعتماد بنفس و عزت نفس خود را پایین ارزیابی می‌کنند. در صحبت‌هایی که طی طرحواره درمانی انجام می دهم آنها معمولا خود را عصبانی، نیازمند، تنبل، کسل‌کننده، اهمالکار، عجیب و غریب، چاق، ضعیف، لاغر، کوتاه یا دراز خطاب می کنند. ویژگی هایی که حقیقتاً وجود ندارند و یا اگر وجود دارند به این شدت دیده نمی شوند. نسبت به کارهایی که انتظار انجام آن را دارند، ولی انجام نمی‌دهند، سخت احساس بی کفایتی می‌کنند. به دلیل اینکه می ترسند مبادا نقص هایشان برملا شود، از برقراری رابطه با دیگران اجتناب می‌کنند. اعتقاد دارند هنگام برقراری رابطه با دیگران ممکن است هر لحظه مردم نقص های آن را ببینند و این حادثه منجر به شرمندگی آنان شود. نه در همه مواقع، اما در اکثر موقعیت ها خودشان را دست کم می گیرند و به دیگران اجازه می‌دهند که با آنها بدرفتاری کنند. به دلیل اینکه در دوران کودکی مورد تحقیر، توهین، تمسخر و سرزنش قرار گرفته اند، حساسیت زیادی به انتقاد یا طرد نشان می دهند. غمگینی عصبانیت و اضطراب آنها بستگی به نوع مقابله‌ای دارد که هر یک از افراد دچار این طرح واره برای خود انتخاب می کنند . آنها احساس می کنند به دلیل نقصی که دارند، مستحق سرزنش و تحقیر هستند. مقایسه خود با دیگران جزء لاینفک زندگی آنان است. احساساتی همچون غبطه، خشم، شرم و حسادت از هیجاناتی است که عموماً همراه آنان است.

اگر تحت طرحواره درمانی قرار نگیرند معمولاً همسرانی را انتخاب می کنند که طرد کننده، سرزنشگر و انتقادگر هستند. احتمالاً آنها افرادی را که واقعا دوستشان دارند را طرد می کنند و یا تحویل نمی گیرند.  طرحواره نقص شرم معمولاً با طرحواره استحقاق خود بزرگ بینی و طرحواره معیارهای سختگیرانه گره می خورد. در چنین شرایطی است که این افراد می‌خواهند به صورت افراطی و ناکارآمد احساس زیربنایی خود که همان نقص است را بپوشانند.

به نظر می‌رسد اختلال شخصیت اجتنابی، نمود طرحواره نقص شرم باشد. از بیماری های رایجی که با این طرحواره شروع و تقویت می شود می توان از چاقی و اختلالات خوردن، اعتیاد، وسواس موکنی و پوست کنی و سوء مصرف مواد را نام برد.